Artykuł podejmuje problem uniwersalnego postrzegania otoczenia współczesnej organizacji gospodarującej, jaką jest między innymi przedsiębiorstwo, dotycząc racjonalnego i skutecznego postrzegania sytuacji w turbulentnym otoczeniu tej organizacji. Praca przedstawia model uniwersalnej jednostki rzeczywistości, będącej teoretyczno-logicznym konstruktem, odnoszącym się głównie do teorii systemów ogólnych Ludwiga von Bertalanffy’ego i epistemologii ewolucyjnej Karla R. Poppera. Jednostkę tą nazwano roboczo modelem systemu organizacyjnego. Zidentyfikowano jego podstawowe elementy, jak strukturę oraz relacje, jak również wskazano zasadę (logikę) jego funkcjonowania, w tym logikę jego rozwoju ilościowego i jakościowego. Przedstawiono także koncepcję modelu ewolucji jakościowej tego typu systemów. Zakłada się, że pomocą opracowanych modeli możliwe będzie wyjaśnianie przyczyn zjawisk, jak również mechanizmów zdarzeń, w turbulentnym otoczeniu współczesnej organizacji gospodarującej, pozwalając na skuteczniejsze zarządzanie tą organizacją.